زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

ایمان (قرآن)





از عناوین و موضوعاتی که در آیات قرآن مطرح شده، ایمان است.


۱ - معنی ایمان



ايمان از مادّه امن به معناى طمأنينه داشتن روح و زايل شدن ترس است و در اصطلاح قرآن در موارد ذيل استعمال شده است: ۱. اقرار به خداوند و شريعت حضرت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله؛ ۲. اعتقاد قلبى به حقّ همراه با تصديق؛ ۳. هر يك از اعتقاد، گفتار راست و عمل صالح.
مقصود از ايمان در اين مدخل خصوص ايمان به خدا نيست؛ بلكه اعمّ از ايمان به انبیا، کتاب‌های آسمانی، قرآن و معاد است.
در اين مدخل‌ آیاتی معرفی می‌شوندکه در آن‌ها از واژه‌هاى «امن»، «صدّه» و مشتقّات آن دو استفاده شده است.
اندیشمندان اسلامی درباره ماهیت ایمان اختلاف‌نظر دارند برخی ایمان را تنها به اقرار زبانی می‌دانند برخی دیگر ایمان را معرفت قلبی می‌دانند که تنها تصدیق قلبی لازم است و برخی ایمان را هم تصدیق قلبی و هم به زبان می‌دانند. امام‌ خمینی بر این باور است که ایمان به ‌معنای کلامی و فقهی آن، به‌ معنای اعتقاد و تصدیق به الوهیت و توحید خداوند و رسول اوست. اما ایمان واقعی و حقیقی که بالاتر از اسلام است، فراتر از علم است و به عنصری دیگر غیر از علم نیاز دارد که آن عنصر قلبی است، همچنان که در لغت نیز گرویدن، انقیاد و خضوع غیر از ادراک و علم است به باور ایشان حقیقت ایمان همان علم صحیح عقلی و مطابق با واقع است که از مرتبه‌ عقل و حوزه مفاهیم، به حیطه‌ قلب وارد می‌شود به‌گونه‌ای که افزون بر تصدیق عقل، قلب انسان نیز آن مطلب علمی و معتقد عقلی را می‌پذیرد و با آن متحد می‌شود ایمان به معارف الهی در حقیقت زمانی محقق می‌شود که شخص اولاً حقایق را با تفکر و ریاضت عقلی ادراک کند که این به ‌منزله مقدمه‌ای برای ایمان است، لکن علم به یک چیز با ایمان به آن چیز برابر نیست؛ بلکه علم، تصدیق عقلی و ایمان باور و تسلیم قلبی به همان امر است؛ چنان‌که ممکن است شخصی علم به وجود خداوند داشته باشد؛ ولی باور به آن نداشته باشد برای نمونه، خداوند در قرآن شیطان را با اینکه علم به وجود خداوند و انبیا و معاد داشت، کافر خوانده است. براین‌اساس امام‌ خمینی حقیقت و ماهیت ایمان را امری غیبی و نوری الهی می‌داند که بر قلب مؤمن وارد می‌شود و از کمالات روحانیه‌ای است که به حقیقت نوری آن کمتر کسی آگاه است، تا آنجا که خود مؤمن تا در این عالم طبیعت است، از نورانیت ایمان مطلع نیست. ایشان ایمان حقیقی را ترقی از ایمان عقلی به ایمان قلبی می‌داند و معتقد است اگر این باور به ایمان قلبی و تجلی شهودی منجر شود، توحید فعلی در قلب شخص تجلی می‌کند و او همه افعال را فعل حق‌تعالی می‌بیند.
[۷] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص۲۵۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۲ - عناوین مرتبط



آثار ایمان (قرآن)، آرزوی ایمان (قرآن)، اختیار در ایمان (قرآن)، ادعای ایمان (قرآن)، استقامت بر ایمان (قرآن)، اعراض از ایمان (قرآن)، اعلان ایمان (قرآن)، افزایش ایمان (قرآن)، اکراه بر ایمان (قرآن)، ایمان آل ابراهیم (قرآن)، ایمان ابراهیم (قرآن)، ایمان اصحاب اخدود (قرآن)، ایمان اصحاب کهف (قرآن)، ایمان الیاس (قرآن)، ایمان اولواالالباب (قرآن)، ایمان اهل کتاب (قرآن)، ایمان بادیه‌نشینان (قرآن)، ایمان بندگان خدا (قرآن)، ایمان بنی‌اسرائیل (قرآن)، ایمان به آخرت (قرآن)، ایمان به آیات خدا (قرآن)، ایمان به ابراهیم (قرآن)، ایمان به انبیاء (قرآن)، ایمان به انجیل (قرآن)، ایمان به باطل (قرآن)، ایمان به پاداش (قرآن)، ایمان به تعالیم انبیاء (قرآن)، ایمان به تورات (قرآن)، ایمان به جبت (قرآن)، ایمان به خدا (قرآن)، ایمان به ربوبیت خدا (قرآن)، ایمان به شعیب (قرآن)، ایمان به صالح (قرآن)، ایمان به طاغوت (قرآن)، ایمان به عیسی (قرآن)، ایمان به غیب (قرآن)، ایمان به قرآن (قرآن)، ایمان به قیامت (قرآن)، ایمان به کتب آسمانی (قرآن)، ایمان به محمد (قرآن)، ایمان به معاد (قرآن)، ایمان به ملائکه (قرآن)، ایمان به موسی (قرآن)، ایمان به نوح (قرآن)، ایمان به هارون (قرآن)، ایمان به هود (قرآن)، ایمان بی‌اثر (قرآن)، ایمان جادوگران فرعون (قرآن)، ایمان جنیان (قرآن)، ایمان حبیب نجار (قرآن)، ایمان حواریون (قرآن)، ایمان در قیامت (قرآن)، ایمان شرک‌آلود (قرآن)، ایمان ظاهری (قرآن)، ایمان عالمان (قرآن)، ایمان عبدالله بن سلام (قرآن)، ایمان فرعون (قرآن)، ایمان قلبی (قرآن)، ایمان قوم ثمود (قرآن)، ایمان قوم شعیب (قرآن)، ایمان قوم عاد (قرآن)، ایمان قوم نوح (قرآن)، ایمان قوم موسی (قرآن)، ایمان قوم یونس (قرآن)، ایمان لوط (قرآن)، ایمان محمد (قرآن)، ایمان مسلمانان (قرآن)، ایمان مسیحیان (قرآن)، ایمان موسی (قرآن)، ایمان مؤمن آل فرعون (قرآن)، ایمان نوح (قرآن)، ایمان و عمل صالح (قرآن)، ایمان هارون (قرآن)، ایمان هنگام مرگ (قرآن)، ایمان یهودیان (قرآن)، پاداش ایمان (قرآن)، پیش‌گامان در ایمان (قرآن)، تزیین ایمان (قرآن)، تشبیه ایمان (قرآن)، تشویق به ایمان (قرآن)، تقیه در ایمان (قرآن)، ثبات بر ایمان (قرآن)، جایگاه ایمان (قرآن)، درجات ایمان (قرآن)، دعوت‌شدگان به ایمان (قرآن)، زمینه‌های ایمان (قرآن)، ضعف ایمان (قرآن)، علاقه به ایمان (قرآن)، علم به ایمان (قرآن)، مدعیان ایمان (قرآن)، مراتب ایمان (قرآن)، منشأ ایمان (قرآن)، موانع ایمان (قرآن)، نشانه‌های ایمان (قرآن)، نعمت ایمان (قرآن).

۳ - پانویس


 
۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۹۰.    
۲. خمینی، روح‌الله، الطهارة، ج۳، ص۴۴۵-۴۴۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۳. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۸۷-۸۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۴. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۳۴۲-۳۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۵. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۳۷-۳۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۶. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۳۴۱-۳۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۷. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص۲۵۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۴ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۴۵۷، برگرفته از مقاله «ایمان».    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.